صنایع دستی در تمامی انواع محصولات با ارزشی هستند که با استفاده آنها در زندگی روزمره می توان علاوه بر رفع نیازهای زندگی، محیط شاداب و بهتری را برای محیط زندگی خود ایجاد کرد. از مهم ترین بخش های نگهداری از صنایع دستی، آشنایی با روش های شست و شو صنایع دستی است. هنگام تمیز کردن صنایع دستی ، نکات ریزی هستند که حتما باید آن ها را رعایت کنید تا مانع از آسیب دیدن صنایع دستی شوید.
در عصر حاضر صنایع دستی در ایران، دارای ارزش مادی و معنوی بالایی هستند و می توان آنها را به چشم یک کالای فرهنگی و با ارزش نگاه کرد. در نتیجه، نگهداری حرفه ای از این محصولات شرط اصلی می باشد و برای شست و شو و تمیز کردن صنایع دستی مختلف باید اصول حرفه ای را رعایت کرد. به همین دلیل ما در ادامه این متن قصد داریم، نکات مهم هنگام تمیز کردن و شست و شو صنایع دستی را ذکر کنیم.
شست و شو صنایع دستی مس، فیروزه کوب، میناکاری و مس و خاتم
به طور کلی صنایع دستی مسی محصولاتی هستند که بر روی آنها تکنیک های هنری مختلفی اجرا می شود و در نتیجه آنها یک صنایع دستی و محصول جدید شکل می گیرد. به همین دلیل برای نگهداری از اینگونه صنایع دستی بایستی روش های خاص تعریف شده را در نظر داشت. برای مثال محصولات فیروزه کوب یکی از صنایع دستی به شمار می روند و بر روی بدنه آنها و سنگ های فیروزه پوشش پلی استر کشیده شده است که این پوشش سنگ های فیروزه و بدنه مس را از آسیب های مختلف حفظ می کند. در نتیجه در هنگام شست شو و تمیز کردن صنایع دستی فیروزه کوب نباید از سیم های ظرفشویی خشن، مواد شوینده قوی و یا حتی آب خیلی داغ استفاده کرد.
ظروف میناکاری مس نیز ویژگی هایی شبیه به ظروف فیروزه کاری دارند و برای شست و شو و تمیز کردن آنها نیز بایستی از اسکاچ های نرم ظرفشویی استفاده کرد و مواد شوینده نیز بایستی از نمونه های ضعیف انتخاب شوند، زیرا پوشش پلی استر روی این ظروف و رنگ های بکار رفته در نقاشی های مینا در برابر اسکاچ های خشن آسیب پذیر هستند. اگر درون این ظروف قلع اندود شده باشد، بایستی تا حد امکان از استفاده مواد اسیدی در این ظروف خودداری کرد.
ظروف مس و خاتم نیز نسبت به دیگر نمونه های ظروف مسی، در مقابل آب و شست و شو آسیب پذیر هستند و به همین دلیل توصیه می شود، عمدتا از روش تمیزکاری اسپری آب و همچنین دستمال برای شست و شو صنایع دستی مس و خاتم استفاده کنید.
چگونه صنایع دستی چوبی را تمیز کنیم؟
از قدیم الایام تا به امروز از چوب صنایع دستی مختلفی تولید شده اند که جنبه کاربردی و تزیینی دارند و در این بین پاک کردن لوازم کاربردی چوبی مثل ظروف دردسرهای بیشتری دارد. در حالت کلی در استفاده صنایع دستی چوبی باید دقت خاصی به خرج دارد، زیرا موادی مثل روغن و رنگ می توانند بر روی آنها لکه های بزرگ و تقریبا غیر قابل رفع را به همراه داشته باشند. برای تمیز کردن صنایع دستی چوبی می توان از دو روش شست و شوی مستقیم و همچنین دستمال مرطوب استفاده کرد.
اگر صنایع دستی شما شامل ظروف هستند و یا قصد شست و شوی مستقیم با آب را دارید می توانید، از مایع ظرفشویی به همراه آب استفاده کرده و یا ترکیب های نمک و لیمو و یا سرکه و آب استفاده کنید. استفاده از اسکاچ نرم نیز برای شست و شوی صنایع دستی چوبی شرط اصلی است.
شست و شو صنایع دستی قالی و گلیم
قالی و گلیم دو زیر اندازی هستند که در زمره بهترین صنایع دستی ایران به شمار می روند و اگر نگهداری اصولی از آنها انجام شود، در طول دوران استفاده کیفیت اولیه خود را حفظ خواهند کرد، و ارزش مادی آنها نیز حفظ خواهد شد. یکی از مراحل نگهداری اصولی این صنایع دستی، تمیزکاری و شست و شوی آنها است. این کارها را بایستی به صورتی انجام داد تا کمترین صدمه به آنها وارد شود. برای شست و شو باید در مرحله اول با روش های ملایمی مثل تکاندن، گرد و خاک آنها را کم کرد. باید توجه داشت که شلاق زدن و تکاندن های شدید می تواند باعث آسیب زدن به تار و پود آنها و باعث پارگی در فرش و یا گلیم شود. برای شست و شو صنایع دستی گلیم توصیه می شود از مواد شوینده مناسب استفاده کنید.
شوینده های قوی مثل سفید کننده ها می توانند علاوه بر از بین بردن ثبات رنگی آنها باعث، نمدی شدن نمونه های پشمی شوند. پس از شست و شو نیز باید آبکشی و آفتاب کردن آنها نیز به صورت اصولی انجام شود. اول اجازه دهید تا آب آنها کم شود، سپس آنها را بر روی یک سطح صاف پهن نمایید. اگر قصد شست و شوی قالی و یا گلیم را ندارید، می توانید با جارو دستی آنها را جارو کنید، و یا با شامپو فرش و یک اسکاچ قسمت های کثیف را شست و شو دهید.
نکات مهم در مورد شست و شو و تمیز کردن صنایع دستی پارچه ای
پارچه های قلمکار، پته ها، چادرشب ها و غیره از جمله محصولاتی هستند که به عنوان صنایع دستی پارچه ای مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین نکات در مورد نگهداری این صنایع دستی مربوط به تمیزکاری و شست و شوی آنها می شود. برای اینکار بایستی شست و شو را تا حد امکان به وسیله دست انجام داده و تکنیک های ملایم شست و شو را به کار بست. استفاده از مواد شوینده ملایم نیز شرط اصلی است. اتو کشیدن در موارد خاص بایستی انجام شود و نباید دمای اتو باعث آسیب زدن به ساختار صنایع دستی پارچه ای شما شود. آب رفتگی و چروک شدن بخشی از نتایج شست و شوی پارچه های تولید شده با الیاف طبیعی است. در این صورت می توانید به کمک اتو کشیدن این عارضه ها را تا حدودی کمتر نمایید.
